Jan Gutenberg
„Biblia” Moguncja 1452-1455

Wybitne dzieło warsztatu Mistrza Gutenberga. Najdoskonalsze
w dziejach faksymile jednego z najcenniejszych na świecie zachowanych egzemplarzy pierwszej drukowanej księgi. Arcydzieło sztuki drukarskiej.

Najcenniejsza współcześnie wydana polska Księga – doskonała kopia pelplińskiego egzemplarza Biblii Gutenberga. Ostatnich 49 egzemplarzy trafia do sprzedaży. Wszystkie wyprodukowane dotychczas egzemplarze zostały sprzedane. Dostępne ostatnie numery: 150-198.

Ostatnia część nakładu posiada certyfikat notarialny oraz personalizowaną walizę. Wyłącznym dystrybutorem ostatniej części nakładu jest Manuscriptum

NIEZWYKŁY PROJEKT WYDAWNICZY

Z okazji Jubileuszu 600-lecia urodzin Jana Gutenberga oraz dla uczczenia 550. rocznicy ukazania się pierwszej księgi zawierającej słowo drukowane ruchomą czcionką, Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej Bernardinum, wraz z wieloma miłośnikami czarnej sztuki, podjęło starania wydania faksymile „najbielszego z Białych Kruków”, 42-wierszowej Biblii Gutenberga.

Przedsięwzięcie to stawiało wiele wyzwań, uczyło pokory, dawało wiele wzruszeń i radości. Wymagało przeprowadzenia ekspertyz i konsultacji naukowych, w których wzięli udział naukowcy z Polski i Japonii (Uniwersytet Keio w Tokio).

Podczas tych prac odkryto i rozwiązano wiele zagadek oraz niejasności. Po długim okresie badań i przygotowań powstała wierna kopia Biblii wydrukowanej setki lat temu przez mistrza z Moguncji. Faksymile to wykonano przy użyciu najdoskonalszych współczesnych technologii (fotografia, skanowanie, formy drukowe, druk), specjalnie na tę okazję wyprodukowano papier ze znakami wodnymi umieszczonymi jak w oryginale, mozolnie przemalowano ręcznie inicjały, Biblię oprawiono jak w średniowiecznym warsztacie introligatorskim – w dębowe deski, roślinnie garbowaną skórę oraz uszlachetniono oprawę tłoczeniami I okuciami zaprojektowanymi w XV wieku.

Wszystkie wykonane do dziś faksymilia Pelplińskiej Biblii Gutenberga – znalazły swoich nabywców wśród kolekcjonerów i inwestorów rozsianych po całym świecie. Obecnie przygotowano do sprzedaży ostatnią część nakładu, kończąc jednocześnie proces wydawniczy ustalony na łączną ilość 198 egzemplarzy tego niezwykłego dzieła.

Mamy ogromną przyjemność przedstawić efekt niezwykłej pracy, która towarzyszyła wydaniu tego arcydzieła i jako dystrybutor ostatnich 50 egzemplarzy Biblii, proponujemy Państwu dołączenie do ekskluzywnego grona posiadaczy faksymile tej najdroższej księgi świata.

HISTORIA PELPLIŃSKIEGO EGZEMPLARZA

Dwutomowa księga, nabyta prawdopodobnie przez biskupa chełmińskiego Mikołaja Chrapickiego (1496-1508), została podarowana franciszkanom w Lubawie. Po sekularyzacji klasztoru znalazła się w1833 r. w bibliotece seminaryjnej w Pelplinie. Długotrwałe badania dyrektora biblioteki uniwersyteckiej w Królewcu, a potem Biblioteki Królewskiej w Berlinie dr. Pawła Schwenkego wykazały już w 1897 r., że egzemplarz pelpliński jest oryginalną, 42-wierszową Biblią Gutenberga.

Przed II wojną światową zaistniało realne niebezpieczeństwo utraty Biblii. Wysoka wartość księgi stanowiła pokusę do sprzedaży i przeznaczenia otrzymanych pieniędzy na remont katedry i rozbudowę gmachu seminarium duchownego. Żywa dyskusja w prasie i protest bibliofilów uniemożliwiły zrealizowanie tego zamiaru.

Nowe niebezpieczeństwo zagroziło pelplińskiej Biblii w 1939 r. Wówczas ks. dr Antoni Liedtke wywiózł ją z Pelplina w skromnej walizce i zabezpieczył w skarbcu Banku Gospodarstwa Krajowego, skąd z innymi skarbami narodowymi dotarła do Paryża. W przeddzień zajęcia stolicy Francji przez armię niemiecką prof. Karol Estreicher przewiózł Biblię na pokładzie małego statku „Chorzów” do Anglii.

Po krótkim pobycie w Londynie, pelpliński skarb na flagowym transatlantyku „Batory” wyruszył w nową podróż do Kanady, aby wrócić do Pelplina po dwudziestu latach – 24 lutego 1959 r. Biblia, wystawiona najpierw w specjalnym sejfie w seminarium duchownym, od chwili otwarcia nowego gmachu Muzeum Diecezjalnego w lutym 1988 r. stanowi jego największą ozdobę.

OPIS BIBLII

Pelplińska Biblia Gutenberga jest jednym z około 180 egzemplarzy dwutomowej Biblii, wydrukowanych przez Gutenberga w latach 1452-1455. Do tej pory na świecie zachowało się 48 dzieł mogunckiego mistrza „czarnej sztuki”, z czego 36 na papierze, a 12 na pergaminie. Jedynie 20 z nich stanowi komplety.

Obecnie 14 egzemplarzy XV wiecznej Biblii znajduje się w Niemczech (wliczając dwa egzemplarze z Lipska, wywiezione w 1945 r. do ZSRR), 10 – w USA, 8 – w Wielkiej Brytanii, 4 – we Francji, po 2 – w Watykanie i Hiszpanii, zaś po 1 – w Austrii, Danii, Polsce, Portugalii, Belgii, Szwajcarii i Japonii. Jedyny w Polsce egzemplarz tej „najdroższej książki na świecie” przechowuje Muzeum Diecezjalne im. Biskupa Stanisława Wojciecha Okoniewskiego w Pelplinie.

Pelpliński egzemplarz, składający się z dwóch tomów, wydrukowany został na papierze i posiada oryginalną XV-wieczną oprawę wykonaną przez słynnego introligatora, mistrza Henryka Costera z Lubeki.

Podobnie jak pozostałe egzemplarze Biblii, również pelpliński zawiera łaciński tekst wszystkich ksiąg Pisma Świętego w tłumaczeniu św.Hieronima oraz jego komentarze i prologi przejęte z obowiązującej wówczas Wulgaty. Całość obejmuje łącznie w obu tomach 640 kart in folio, zadrukowanych obustronnie w dwóch kolumnach o wymiarach 285 x 85 mm, zawierających 40-42 wierszy. W pelplińskiej Biblii brak ostatniej – 317. karty w tomie II, zadrukowanej tekstem Apokalipsy, który urywa się na rozdziale XX, wiersz 9, oraz dwu kart niezadrukowanych (318. i 319.). Inicjały i zdobienia Biblii wykonane zostały ręcznie przez kaligrafa i rubrykatora.

Najpiękniejszym spośród 149 dużych inicjałów (mierzących od 3 do 6 wierszy) jest inicjał pierwszy na pierwszej stronie I tomu, wykonany w kształcie litery F, barwy niebieskiej, wykładany złotem i o pięknym ornamencie marginalnym. Pozostałe inicjały są dwubarwne, niebiesko−czerwone, o delikatnym, piórkowym ornamencie. Mimo tej stosunkowo skromnej iluminacji, Biblia pelplińska należy do cenniejszych spośród zachowanych egzemplarzy, a to z uwagi na charakter bogatej kaligrafii i sposób wykonania rubryk, czyli wpisanie kolorem czerwonym tytułów ksiąg, objaśnień na początku i na końcu prologów oraz ksiąg, incipitów i explicitów, czego nie wykonano w druku dla uniknięcia zbyt wysokich kosztów związanych z powtórnym nakładaniem arkuszy na prasę. Anonimowy rubrykator Biblii pelplińskiej różni się od innych daleko posuniętą samodzielnością i swobodą, na co wskazują znaczne odchylenia od wydrukowanej przez Gutenberga „Tabula rubricarum”, a to podnosi jej dokumentalną wartość.

Wyjątkowe znaczenie pelplińskiego egzemplarza Biblii Gutenberga podnosi dodatkowo drobny, ale niezmiernie cenny szczegół. Na marginesie, pod lewą szpaltą, na 46. stronie I tomu widoczna jest plama o wymiarach 25 x 7 mm. Szczęśliwie zachowana plamka stanowi odbicie kształtu czcionki, która zapewne wypadła w trakcie pracy z rąk zecera. Ślad ten umożliwia współczesnemu badaczowi rekonstrukcję czcionki Gutenberga, co dla historyków drukarstwa ma nieocenione znaczenie.

PRACE NAD FAKSYMILE

Plany dotyczące wykonania faksymile pojawiły się już pod koniec lat siedemdziesiątych XX wieku, jednak wówczas sfotografowanie poszczególnych stron było niemożliwe bez rozprucia oprawy i rozdzielenia kart. Współczesna technika umożliwia wykonanie takich zdjęć bez uszczerbku dla samej Biblii. Faksymile pelplińskiej Biblii ukazał się w latach 2002-2003. Zbiega się to z kilkoma ważnymi datami: 550 rocznicą wydrukowania dzieła, 350-leciem istnienia Wyższego Seminarium Duchownego oraz 10 rocznicą ustanowienia Diecezji Pelplińskiej. Szczególną okazją jest jednak uczczenie 25 rocznicy pontyfikatu papieża Polaka, Jego Świątobliwości Jana Pawła II.

Siódmego września 2000 roku Wydawnictwo Bernardinum zorganizowało w Pelplinie obchody 600. rocznicy urodzin Jana Gutenberga. Impreza skupiająca ludzi książki: wydawców, poligrafów, introligatorów i księgarzy, stworzyła dogodny klimat do podpisania listu intencyjnego w sprawie wydania faksymile jedynego w Polsce, pelplińskiego egzemplarza Biblii Gutenberga. Przez kilka miesięcy trwały przygotowania do podjęcia prac. Biskup pelpliński, J.E. ks. Jan Bernard Szlaga powołał Komitet ds. Wydania Faksymile. Kilkakrotnie w Pelplinie organizowane były spotkania papierników, poligrafów, naukowców, m.in. z Instytutu Celulozowo-Papierniczego i Instytutu Przemysłu Skórzanego z Łodzi, garbarzy i introligatorów. W takim gronie dyskutowano nad koniecznością przeprowadzenia badań naukowych poprzedzających prace nad faksymile. Później specjaliści dokonali określenia składu papieru, rozmieszczenia znaków wodnych, sposobu faksymilowania kart Biblii i oprawy wzorowanej na pracy mistrza Costera z Lubeki.

Wydawcy pragnęli odtworzyć wierną kopię dzieła Gutenberga znajdującego się w Pelplinie. Ustalono, że Biblia wydana zostanie w dwóch tomach, w nakładzie zbliżonym do tego, jaki wykonał Gutenberg: 198 numerowanych egzemplarzy. „Pelpliński egzemplarz, drukowany na papierze, w dwóch tomach, oprawiony, zachował się stosunkowo dobrze, aczkolwiek ucierpiał nieco wskutek dawnej wilgoci, przez co skruszały zwłaszcza górne brzegi kart, a na niektórych rozmazały się czerwone nagłówki. Druk wykazuje pierwotną świeżość i połysk lśniącej czerni, a mocny czerpany papier o żółtawoszarym zabarwieniu i o czterech różnych znakach wodnych zachował się bardzo dobrze”. Ks. dr Antoni Liedtke „Saga Pelplińskiej Biblii Gutenberga” (Pelplin 1987).

Tak rozpoczął się niezwykle fascynujący project odtworzenia unikalnego dzieła Mistrza z Moguncji.

OPRAWA

Oprawa faksymile jest wierną kopią tej, którą wykonał Henryk Coster z Lubeki w XV wieku. Składa się z dwóch dębowych desek obciągniętych czerwoną skórą kozią i zaopatrzona jest dla większej trwałości I ochrony w mosiężne guzy, narożne okucia i klamry umocowane na skórzanych pasach, służące do zamknięcia Biblii.

Bogaty ornament zewnętrznych okładzin z wytłoczonymi w skórze licznymi motywami figuralnymi, zwierzęcymi i roślinnymi w pięknym układzie geometrycznym, którego czworobok środkowy, o najpiękniejszym ornamencie, sygnowany jest w dolnym i górnym pasie dwoma tłokami: „hin(ri)c(us) cost(er)” i „bant dit”, stanowi autentyczne stwierdzenie autorstwa średniowiecznej oprawy. Oprawa nie zawiera kart ochronnych, a wewnętrzne lustro okładzin wyklejone jest pergaminem cielęcym.

Blok woluminu szyty jest naturalnymi nićmi lnianymi. Szycie to tworzy naturalne zwięzy na grzbiecie oprawy, która jest zbudowana na bloku Biblii. Kozia skóra użyta do oprawy została wyprawiona roślinnie. Na specjalne zamówienie odtworzono technologię wyprawy skór z użyciem naturalnych składników z XV wieku.

NIEZWYKŁE OPAKOWANIE BIBLII

Wielki znawca Gutenberga i jego dzieła, pastor Don Cleveland Norman, uznał, że wojenne dzieje pelplińskiego egzemplarza Biblii mogłyby służyć za kanwę niejednej powieści sensacyjnej. Rzecz działa się na początku lata 1939 roku, w przededniu wybuchu II wojny światowej. Ówczesny konserwator zabytków diecezji chełmińskiej, ks. dr Antoni Liedtke, wobec narastającego zagrożenia podjął starania, aby najcenniejsze pelplińskie zabytki uchronić przed zniszczeniem i utratą. Oczywiście priorytet nadano ochronie Biblii Gutenberga.

W swojej książce „Saga Pelplińskiej Biblii Gutenberga” ks. Liedtke wspomina: „Upoważniony przez biskupa ordynariusza (bp Stanisław Wojciech Okoniewski) do zabezpieczenia Biblii przygotowałem odpowiednią dla niej na podróż oprawę w postaci specjalnie zamówionej w ścisłej tajemnicy u miejscowego rymarza Teodora Gutkowskiego mocnej skórzanej walizy, w której oprócz obu tomów Biblii umieściłem także najcenniejszy spośród rękopisów bogato iluminowany „Psałterz” szkoły czeskiej z początku XVI wieku oraz egzemplarz mej pracy pt. „Biblia Gutenberga w Pelplinie” wydanej w Toruniu w 1936 r.”.

W tym niezwykłym opakowaniu dnia 1 sierpnia 1939 r. Biblia rozpoczęła swoją wojenną tułaczkę. Walizka, w którą zapakowane jest faksymile pelplińskiego egzemplarza Biblii Gutenberga, jest wierną repliką opakowania wykonanego wiosną 1939 roku.

galeria

Jan Gutenberg „Biblia” Moguncja 1452-1455

stępnik luxury

Jan Gutenberg „Biblia” Moguncja 1452-1455

Cena:

64.000 PLN

O szczegóły lub dostępność zapytaj pod:

info@mariuszstepnik.com