Marcin Luter
"Biblia Wrześniowa 1522"

Pierwsze w historii faksymile przełomowego tłumaczenia Nowego Testamentu z 1522 roku dokonanego przez samego Lutra, wydane
w 500-rocznicę Reformacji. Kopia naukowa unikalnego w skali światowej egzemplarza, należącego do Johana Grammana, Apostoła Prus.

OPRAWA JUBILERSKA

Faksymile w wersji Luksusowej zostało oprawione we współczesną oprawę jubilerską. W stylizowanej neogotyckiej arkadzie na wzór baldachimu z pomnika Marcina Lutra w Wittenberdze znajduje się godło reformacji protestanckiej – zaprojektowane przez samego Marcina – czyli tzw. Róża Lutra z bursztynowym sercem. W tle inicjały M. L. – tego, od którego wszystko się zaczęło. Wszystkie elementy awersu uszlachetnione 24-karatowym złotem i starzonym srebrem najwyższej próby. Całość wysadzana kamieniami jubilerskimi – turkusami, malachitami i bursztynem. Połączenie kruszców, naturalnej skóry, kamieni i innych naturalnych materiałów a także całkowicie ręczna oprawa oraz całe wykończenie sprawiają, że księga z jednej strony prezentuje się jako dzieło sztuki a z drugiej jest wystarczająco ascetyczne.

500-LECIE REFORMACJI

4 września 1517 roku Marcin Luter opublikował swoje stanowisko przeciwko sprzedawaniu odpustów. Jego słynne 95 tez, już nie przeciwko samym odpustom, ale właśnie takim i podobnym nadużyciom, zostało 31 października 1517 roku, wbrew powszechnemu przeświadczeniu nie przybite do drzwi kościoła w Wittenberdze, a rozesłane do niemieckich biskupów. Marcin Luter, który swoim czynem nie chciał zrywać z Kościołem Katolickim – a wzywał jedynie do dyskusji i teologicznego rozpatrzenia sprawy – jak się później okazało, rozpoczął ruch, który nazywamy dzisiaj Reformacją. Wkrótce, dzięki wynalazkowi druku, jego tezy były powszechnie znane w całych Niemczech. Początkowo papież Leon X uznawał wystąpienie Lutra za mało istotny fakt, ale właśnie dzięki szerokiemu echu, jakim się ono odbiło w Rzeszy, wezwał Lutra do Rzymu w celu zmuszenia go do odwołania swoich tez. Według starego przysłowia – Roma estlocuta, causa finita – Rzym wypowiedział się, sprawa skończona, nie było mowy o żadnej dyskusji. Tego typu postępowanie ostatecznie doprowadziło do odłączenia się Lutra od Kościoła Katolickiego i zapoczątkowania ruchu religijno-politycznego mającego na celu odnowę chrześcijaństwa. Te brzemienne w skutki wydarzenia miały miejsce dokładnie 500 lat temu.

KSIĘGA, KTÓRA ZMIENIŁA HISTORIĘ ŚWIATA

Jedną z zasad nauki Marcina Lutra było Sola Scriptura – tylko pismo, to oznaczało, że podstawą nowej, odnowionej religijności miało być Pismo Święte, czytane i rozważane przez wiernych. Luter zdawał sobie sprawę, że aby postulat ten mógł zostać spełniony, trzeba dokonać nowego, wiernego przekładu Biblii na język niemiecki. Tłumaczenia Nowego Testamentu na podstawie greckiej wersji opracowanej krytycznie przez Erazma z Rotterdamu, Marcin dokonał w czasie 10 tygodni podczas pobytu na zamku w Wartburgu. Przekład ten od daty wydania we wrześniu 1522 r. nazywany jest Biblią wrześniową lub Testamentem Wrześniowym.

Okazał się on prawdziwym bestsellerem. Wydany w ogromnym jak na owe czasy nakładzie 3 000 egzemplarzy, pomimo wysokiej ceny 1,5 guldena, został rozprzedany w ciągu trzech miesięcy. Było to jedno z najważniejszych dzieł niemieckiego reformatora. Warto zaznaczyć, że tłumaczenie Nowego Testamentu jest w całości dziełem Lutra. W swoim dziele posłużył się językiem dworskim Elektoratu Saksonii, choć wzbogacił go o wyrażenia i zwroty używane przez prosty lud. Zasada Lutra w tłumaczeniu była prosta: „Trzeba słuchać matek na drogach, dzieci w uliczkach, pytać przeciętnego człowieka na rynku i jemu też na pysk patrzeć, przysłuchiwać się jak oni mówią i według tego tłumaczyć.” Dlatego język przekładu jest „mówiony”, a nie „pisany”, bo Luter dbał nie tylko o jakość tłumaczenia, ale też o to, żeby tekst był zrozumiały dla przeciętnego odbiorcy. Na przykład przetłumaczył greckie słowo barbaros, czyli barbarzyńca – ktoś spoza kręgu kultury rzymsko-helleńskiej, jako undeutsch – nie-Niemiec. Dzięki takiej metodologii pojawiły się w tłumaczeniu słowa i zwroty powszechnie znane i większość z nich do dziś funkcjonuje w języku niemieckim – to dzięki Lutrowi w języku niemieckim do dziś funkcjonują takie wyrażenia „rzucać perły przed wieprze” czy znane z początku Ewangelii Łukasza słowa „I stało się w owe dni…”. Przykładów podobnych jest więcej. Biblia Lutra ukształtowała język niemiecki i wywierała na niego duży wpływ przez kilka wieków.

OSOBISTY EGZEMPLARZ APOSTOŁA PRUS

Druk swojej Biblii Wrześniowej Marcin Luter powierzył przyjacielowi Lucasowi Cranachowi starszemu. Cranach był nie tylko nadwornym malarzem Fryderyka Mądrego – elektora saskiego i protektora Lutra – ale także posiadał własne wydawnictwo ze złotnikiem Christianem Döringiem. Druku podjął się lipski typograf Melchior Lotter starszy (1470-1549), który po 1517 r. wydrukował wiele pism Lutra, a następnie na jego prośbę w 1519 r. założył w Wittenberdze w domu Lucasa Cranacha filię swojej lipskiej oficyny (mieściła się tam zarówno drukarnia, jak i wydawnictwo).

Księga, która była osobistą Biblią Johanna Grammana, trafiła do księgozbioru Albrechta Hohenzollerna w Królewcu, aby następnie zostać wraz z resztą słynnej biblioteki pruskiego księcia własnością Uniwersytetu w Toruniu. Jest to najcenniejsza z trzech znajdujących się w Polsce egzemplarzy Biblii Wrześniowej, głównie dzięki licznym, odręcznym glossom słynnego reformatora i humanisty.

NAJCENNIEJSZA EMISJA
W 500 ROCZNICĘ REFORMACJI

W egzemplarzu, który należał do samego Johanna Grammana tekst jest rozłożony czytelnie w jednej kolumnie. Układ strony jest przejrzysty dzięki temu, że pozostawiono na stronie wiele wolnego miejsca i szerokie marginesy. W wielu miejscach widać odręczne notatki Grammana – być może powstałe przy konsultacjach z samym Marcinem Lutrem. Hymny i listy imion drukowane są w krótkich liniach (tak jak poezja), co jeszcze bardziej zwiększa ilość wolnego miejsca i pogłębia przejrzystość tekstu. Charakterystyczny jest dobór gotyckich czcionek. Nie jest to wybór przypadkowy i miał ważne znaczenie polemiczne. Czcionka zwana antykwą była w Niemczech kojarzona z łacińskimi drukami włoskimi, które wiązano z katolicyzmem i Rzymem.

Odrzucenie przez Niemców antykwy i wybór czcionki gotyckiej stanowił również akt emancypacji języka niemieckiego. Podział tekstu można zauważyć na kilku poziomach. Każda księga zaczyna się od wyróżnionej linii drukowanej większym pismem. Na początku ksiąg umieszczone są ozdobne inicjały ze scenkami w środku. Tekst Nowego Testamentu jest podzielony na fragmenty składające się z ok. 15 linii. Inny zabieg pochodzi od samego Lutra, który przystosował tekst drukowany do głośnego czytania. Poszczególne zdania przekładu są oddzielane znakami interpunkcyjnymi, a wewnątrz zdań jednostki sensu zostały wyodrębnione przy pomocy ukośnej kreski (/). Ważną funkcję pełnią ilustracje wykonane przez Cranacha (1472-1553) – zwłaszcza te zdobiące Apokalipsę, które mają na celu kojarzyć Rzym z Babilonem.

galeria

Marcin Luter "Biblia Wrześniowa 1522"

stępnik luxury

Marcin Luter "Biblia Wrześniowa 1522"

Cena:

9.000 PLN

O szczegóły lub dostępność zapytaj pod:

info@mariuszstepnik.com

Twój Partner w Świecie Sztuki i Piękna

Ambasador Domu Emisyjnego Manuscriptum

TOP